فرمت فایل تصویری و انواع آن را بیشتر بشناسید

فرمت فایل تصویری (Image File Format) مشخصه‌ای استاندارد برای ذخیره‌سازی و نمایش تصاویر است. در این نوشته به شناخت نحوه‌ شکل‌گیری و انواع آن می‌پردازیم.

آغاز یک انقلاب دیجیتالی

ریشه‌ی واژه‌ «دیجیتال» به دیجیت (Digit) به معنای رقم و واژه‌ لاتین دیجیتوس (Digitus) به معنای انگشت (شمارش توسط انگشتان) برمی‌گردد. انقلاب دیجیتالی بر پایه‌ نظریه‌ ریاضی‌دان و مهندس امریکایی، کلود شَنون شکل گرفت. ایده‌ شنون این بود که تمام صورت‌های اطلاعات شامل اعداد، متون، صداها،تصاویر و ویدئو می‌توانند به زنجیرهایی از اعداد یک (مثبت) و صفر (غیرمثبت) تبدیل شوند. در واقع دیجیتال، تکنولوژی الکترونیکی است که در آن نمایش، ذخیر‌سازی و پردازش اطلاعات به دو حالت مثبت و غیرمثبت صورت می‌گیرد، به صورتی که مقدار مثبت با عدد یک و مقدار غیرمثبت با عدد صفر تعریف می‌شود. پیش از تکنولوژی دیجیتال، انتقال الکترونیکی محدود به آنالوگ بود. در فناوری آنالوگ، اطلاعات از طریق سیگنال‌های الکترونیکی با بسامد و دامنه‌های مختلف منتقل می‌شود.

کامپیوترها در پایه‌ای‌ترین سطح، بر اساس همین ارزش‌های صفر و یکی، به نام بیت (Bit)، کار می‌کنند. این بیت‌های اطلاعات بر اساس محتوای خود (شامل تعداد و نحوه‌ی قرارگیری صفر و یک) اطلاعات معناداری را می‌سازند. به طور مثال توالی ۰۱۰۰۰۰۰۱ می‌تواند نمایانگر عدد ۶۵ در یک برنامه‌ی ماشین حساب باشد، در حالی که همین توالی در یک برنامه‌ی پردازش متن نمایانگر حرف A و یا رنگ خاکستری تیره در یک برنامه‌ی گرافیکی باشد.

فرمت فایل تصویری چیست؟

با پیش‌زمینه‌ی فوق، فرمت فایل تصویری مشخصه‌ای استاندارد است که برای کدگذاری اطلاعات یک تصویر به صورت بیت‌های اطلاعات جهت ذخیره‌سازی استفاده می‌شود. به طور خلاصه، یک تصویر تنها زمانی که به صورت یک فرمت تصویری شناخته‌شده کدگذاری شده باشد، قابل شناسایی به عنوان یک تصویر است. در این حالت است که اطلاعات کاربردی آن در قالب اَبَرداده قابل دسترسی است و هر برنامه‌ای که فرمت آن را به رسمیت بشناسد می‌تواند با این تصویر تعامل داشته باشد؛ خواه این تعامل باز کردن فایل تصویری باشد، خواه نمایش آن و یا حتی تغییر و دست‌کاری در آن.

دو فرمت فایل تصویری اساسی شامل شطرنجی (Raster)و بُرداری (Vector) است. در فرمت‌های شطرنجی که با نام بیت‌مَپ نیز شناخته می‌شوند، اساس ساخت تصویر ساختارهای شبکه‌ای چهارگوش شامل پیکسل است که در آن رنگ هر پیکسل بر اساس تعداد بیت‌ها مشخص می‌شود. از نظر فنی یک تصویر شطرنجی با طول و ارتفاع، بر اساس تعداد پیکسل‌ها (رزولوشن) و همینطور تعداد بیت‌ها در هر پیکسل (عمق رنگ) تعریف می‌شود. این در حالی است که در فرمت بُرداری، تصویر به واسطه‌ی مشخصات هندسی همچون نقطه، خط، قوس و چندضلعی شکل می‌گیرد. به همین دلیل این تصاویر مستقل از رزولوشن هستند و می‌توان اجزای آن‌ها را بدون از دست دادن کیفیت به راحتی جا‌به‌جا کرد و تغییر اندازه داد. در این‌جا تفاوت این دو فرمتِ پایه و همین‌طور تعدادی از معروف‌ترین و پرکاربردترین فرمت‌های تصویری نمایش داده شده است.